Đông y trị bệnh phỏng-bỏng
PHÂN LOẠI: Bỏng có 4 cấp độ nặng nhẹ khác nhau
Bỏng cấp độ 1:
Chỉ ảnh hưởng đến ngoại bì (epidermis) tức ở lớp da bên ngoài nhẹ. Tỷ lệ da bỏng chiếm dưới 10% tổng số da toàn thân.
Mặt da xuất hiện những đốm nhỏ màu đỏ, có thể gây nóng rát hay xót.
Nguyên nhân thông thường do ánh nắng mặt trời làm cháy lớp ngại bì.
Bỏng cấp độ 2:
Phá huỷ toàn bộ ngoại bì và xâm lấn một phần nội bì (dermis). Tỷ lệ da bị hư hoại chiếm dưới 25% tổng số da toàn thân.
Mặt da phồng giộp, tế bào nằm dưới da bị tổn thương nhẹ, gây đau đớn.
Nguyên nhân do da tiếp xúc với lửa, nước sôi, hoá chất ở mức độ nhẹ, diện tích thương hẹp.
Bỏng cấp độ 3:
Rát nghiêm trọng. Vết thương ăn sâu vào tới mạch máu, phá huỷ liên hệ thống thần kinh (nerves), còn gọi là bỏng hoàn toàn (full-thickness burn). Tỷ lệ da bị huỷ hoại cao hơn % diện tích dần thân.
Da bị bóc ra, cháy đen hoặc ứa mỡ nhầy nhụa như sáp ong.
Ban đầu, bệnh nhân ít có cảm giác đau đớn vì thần kinh xúc giác bị tổn thương không thể truyền tới não nên mất hiệu ứng tạm thời. Tuy nhiên, hậu quả có thể gây tử vong hoặc để lại nhiều di chứng trầm trọng cho nạn nhân.
Bỏng cấp độ 4:
Độ sâu vết thương xuyên thấu tới cấu trúc của bắp thịt và xương. Tác hại giống như cấp độ 3 nhưng hậu quả nghiêm trọng hơn nhiều.
ĐIỀU TRỊ:
Bỏng cấp độ 1 và 2:
Đắp Aloe (Aloe vera) tươi: Aloe, người Việt Nam thường gọi là cây nha đam, lô hội, long tu, tượng đảm, du thông, nhiều gia đình hay dùng nấu chè ăn cho mát. Tên đầy đủ là Aloe vera, tên khoa học Aloe, thuộc họ hành tỏi (Liliaceae). Aloe vera có nguồn gốc ở Châu Phi, xuất hiện trên trái đất cách đây khoảng trên dưới 300 năm. Không rõ qua con đường nào, Aloe vera đã du nhập vào các nước Châu Âu, Châu Á; đặc biệt thấy ghi vào sách y học của Ai Cập (Egyptian) dùng để trị bệnh ngoài da vào năm 550 trước Công Nguyên, tức cách đây trên 2550 năm. Aloe vera có ít nhất 360 loài khác nhau. Trong phạm vi bài này chỉ đề cập đến cây Aloe vera ở Việt Nam và một vài loài thông dụng.
+ Lấy 1 bệ Aloe vera tươi, cắt ra làm nhiều khúc ngắn, gọt bỏ lớp vỏ xanh và lớp sáp màu vàng nhạt bên ngoài. Dùng dao bén xắt dọc bẹ Aloe ra thành từng miếng mỏng và đắp kín vết thương sau khi đã được rửa sạch, khử trùng chu đáo. Dùng miếng vải thưa (gauze) đặt lên miếng Aloe và băng dính lại. Mỗi ngày thay 3 – 4 lần cho đến khi lành bệnh.
+ Công dụng: Aloe tươi dùng chữa bỏng và một số loại thương tích khác rất hay, được lưu truyền từ thời cổ đại. Nhiều cuộc nghiên cứu cho thấy chất gien (gel) chiết xuất từ nhựa lỏng của cây Aloe tươi có khả năng làm giảm tình trạng cháy da, bỏng da,kể cả bỏng do nguyên nhân dùng phóng xạ (radiation) để trị bệnh ung thư (cancer). Theo tiến sĩ James A. Duke, Hoa Kỳ, một nghiên cứu nhận thấy Aloe làm gia tăng lưu lượng máu tới khu vực tế bào bị bỏng, cung cấp nguồn kháng sinh tự nhiên để cơ thể chống nhiễm độc và giúp chóng lành vết thương.
+ Aloe còn chứa nhiều chất hữu ích, như enzymes, carboxypeptidase và bradykininase giúp làm dịu cơn đau, giảm bị nhiễm trùng và làm thấp tình trạng đỏ da, phồng da.
Đắp Diệp sinh căn: Diệp sinh căn còn gọi là cây sống đời, cây trường sinh, đả bất tử, cây thuốc bỏng, tên khoa học là Bryophyllum, thuộc họ thuốc bỏng Crassulaceae.
+ Sở dĩ gọi cây trường sinh là vì nó sống lưu niên dù thời tiết khắc nghiệt, đất khô cằn vẫn không chết. Còn gọi là Diệp sinh căn vì khi lá rụng thay vì chết khô, nó vẫn sống và đâm rễ mọc thành cây con.
+ Cách dùng: Hái nhiều lá Diệp sinh căn tươi, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt bôi lên vết bỏng đã khử trùng sạch sẽ, ngoài băng thêm một lớp băng mịn. Nếu thấy khô da, nên tám thêm nước Diệp sinh căn tươi nhiều lần để giữ độ ám, vừa giảm cơn đau vừa giúp da chóng lành.
+ Tác dụng sinh – hoá: Diệp sinh căn tươi, nhờ hoạt chất bryphylin, có khả năng kháng khuẩn cao lại vừa mát da.
Đắp mỡ gà:
+ Mỡ gà tươi (raw chicken fat) có khả năng chữa lành vết thương do bỏng nước sôi từ cấp độ 1 đến cấp độ 3, tức ở mức độ nặng, nguy hiểm.
Trong quyển sách “The Nature Doctor”, Bác sĩ H. C. A Vogel, Hoa Kỳ, có ghi lại một phương thuốc thiên nhiên (natural remedy) trị bỏng nước sôi bằng mỡ gà rất kỳ diệu như sau: “Một phụ nữ gốc Thuỵ Sĩ, vì cố nhấc nồi nước sôi ra khỏi lò, đã mất đà và trợt té. Nguyên cả nồi nước sôi ở 100°F chụp lên người đã làm bỏng cả vùng ngực và cổ của bà. Bác Sĩ cho biết, tính mạng nạn nhân rất nguy lịch vì cấp độ bỏng lên tới cấp 3. Nhưng may thay, người chồng kịp nhớ ra mẹ ông ta có dùng mỡ gà tươi chữa lành cho nhiều người bị bỏng lửa, nước sôi quanh vùng. Ông liền giết gà lấy mỡ sống trải kín lên các vùng da của vợ vừa bị bỏng. Thật kỳ diệu! Bà vợ không hề cảm thấy đau đớn và chỉ vài hôm sau là vết thương lên da non, hồi phục dần dần cho đến khi lành hẳn rất đáng kinh ngạc”.
Thoa dầu St. John’s Wort: Hoa St. John’s Wort (Hypericum perforatum) là một loại thảo dược quý ở Âu Châu, được sử dụng rộng rãi trong dân gian để chữa nhiều chứng bệnh nội thương, trong đó có chữa bỏng.
Hoa St. John’s Wort được chưng cất lấy tinh dầu. Dầu St. John’s Wort có khả năng kháng vi trùng (antiviral), chống oxyt – hoá (antioxidant), chống kích xúc (antiflammatory) và làm lành vết thương. Nhiều nhà khoa học ở Đức (Germany) nhìn nhận rằng dầu chống các mô bị huỷ hoại và làm lành chỗ bị bỏng.
Cách dùng: Xoa dầu St. John’s Wort lên vùng da bị bỏng nhiều lần trong ngày.
– Uống thêm:
+ Vitamin A: 5000 IU và 15000 IU beta – carotene, ngày 2 lần.
+ Vitamin C: 1000mg, ngày 3 lần.
+ Zinc: 15mg, ngày 2 lần.
Dược thảo tổng hợp:
– Bài “Sinh tân giải độc thang”:
Sinh địa 20g, Hạ khô thảo 12g, Kim ngân hoa 15g, Hoàng liên 03g, Miết giáp (nướng) 12g, Hoài sơn 10g, Huyền sâm 15g, Liên kiều 10g, Mạch môn đông 12g, Tri mẫu 10g, Xích thược 10g, Uất kim 10g, Thạch hộc 10g, Hoàng cầm 08g, Thiên hoa phấn 10g, Hoàng bá 08g, Mẫu đơn bì 10g, Thuỷ ngưu giác 05g, Sinh cam thảo 06g, Bồ công anh.
– Cách dùng: Sắc uống mỗi ngày 1 thang. Nước nhất, đổ 3 chén nước sắc cạn còn 8/10 chén, chia uống 2 lần, cách nhau khoảng 3 – 4 tiếng đồng hồ. Nước nhì, đổ 2 chén nước, sắc còn nửa chén, uống 1 lần. Nên uống lúc thuốc nguội hẳn, uống trước hoặc sau buổi ăn độ 30 phút. Nếu có dùng thuốc tây, nên cách nhau khoảng 34 giờ.
Công dụng: Thanh nhiệt, giải độc, dưỡng âm sinh tân dịch, chống sốt, ngừa nung mủ, điều hoà khí huyết, giúp vết thương chóng lành.
Bỏng cấp đọ 3 và 4:
Cần đưa ngay vào bệnh viện cấp cứu, không nên tự chữa trị. Vì lí do cả 2 lớp ngoại bì và nội bì đều bị hư hoại làm ảnh hưởng đến các tế bào, cơ bắp và xương bên trong.
Chỉ có bác sĩ chuyên khoa mới có đủ khả năng và phương tiện trị liệu.
Bài thuốc đông y trị bệnh phỏng-bỏng mang tính chất tham khảo độc giả không nên tự ý bốc thuốc uống khi cần phải gặp bác sĩ đông y để được thăm khám và kê toa. Quý khách có nhu cầu thăm khám và tư vấn miễn phí vui lòng liên hệ:
Thiện Minh Y Quán
ĐC: B14/12/9, Ấp 14, Tân Vĩnh Lộc, TPHCM
ĐT: 0904 890 895 – Website: www.thienminhyquan.com