Đông y trị bệnh liệt run (parkinson)

Đông y trị bệnh liệt run (parkinson)

Bệnh liệt run, tiếng anh gọi là Parkinson. Từ “Parkinson” thường được giới y khoa sử dụng hơn từ “Liệt run” vì đã quen “mặt” từ khi là sinh viên, chẳng cần lý giải thêm.

Parkinson vốn là tên của một Bác sĩ người Anh, James Parkinson, sinh năm 1755, mất năm 1824. Vào năm 1817, Bác sĩ James Parkinson lần đầu tiên đề cập đến bệnh Parkinson (Parkinson’s disese), còn được biết dưới một tên khác là bệnh “liệt run” (shaking palsy), nhằm mô tả về tính đặc thù căn bệnh với những biểu thị kỳ lạ:

– Cơ bắp cứng đơ (muscle rigitidy)

– Liệt cơ từng chặp (akinesia)

– Run không kiềm chế nỗi (involuntary tremor)

1. Dấu hiệu và triệu chứng:
2. Run

– Đặc trưng của bệnh Parkinson là run (tremors)

– Run cả khi vận động lẫn khi nghỉ ngơi.

– Cơ cánh tay, chân, mặt, môi, lưỡi run từng chập.

– Không thể kiềm chế, không tự kiểm soát nỗi.

– Thể chất, ngoại giới có ảnh hưởng đến cường độ run.

– Khi mệt, căng thẳng, chỗ đông người càng run nhiều.

1. Cứng cơ

– Cảm thấy cánh tay và chứng cứng đơ hoặc nặng nề.

– Khó nhai, nuốt, chớp mắt, phát âm hay nói.

– Khi hết run, việc cử động cũng rất khó khăn.

– Đặc biệt, cơ bắp không hề bị tổn thương.

1. Hậu chứng

– Cảm thấy đau nhức các bắp thịt.

– Táo bón, tiêu tiêu khó, huyết áp giảm.

– Da thường bị viêm, nhất là ở vùng mặt.

– Mất thăng bằng, hay choáng, dễ té ngã.

– Cảm giác lo sợ, buồn rầu, hay quên.

– Tính tình thay đổi, tự cô lập mình

– Bệnh có khuynh hướng ngày càng nặng

– Bệnh nhân có ý nghĩ quyên sinh vì tuyệt vọng Nguyên nhân:

Mặc dù chưa ai biết rõ nguyên nhân gây ra bệnh Parkinson nhưng nhờ sự công bố của Bác sĩ James Parkinson mà nhiều cuộc nghiên cứu khoa học đã được tiếp nối không gián đoạn. Gần 100 năm sau, các nhà khoa học đã bao công bố một số khám phá mới về bệnh liệt run như sau:

– Bệnh Parkinson do hệ thống ngoại tháp (extrapyramidal system), chủ yếu là vùng chất xám (substantia nigra), vùng thê vân (corpus striatum) hoặc vùng cầu nhạt (globus pallidus) thuộc trung tâm não bộ bị hư hỏng hoặc bị thoái hoá dần theo tuổi tác, thời gian.

– Do thiếu chất Dopamine. Dopamine là một nhóm các chất sinh lý học quan trọng, đảm nhận nhiều vai trò khác nhau trong não bộ, chủ yếu là chất dẫn truyền thần kinh (neurotransmitters) do não sản xuất. Dopamine đóng vai trò truyền tín hiệu điện năng từ các tế bào thần kinh đến các cơ quan để tạo hành động như đi, chạy, đứng lại, giơ tay lên, nói, suy nghĩ, nhớ. Thiếu Dopamine, giống như chiếc xe thiếu bộ phận thắng hay nhiên liệu, các cơ bắp hoạt động hổn loạn hoặc bất động.

– Do tiếp xúc thuốc diệt cỏ (Herbicides), thuốc trừ sâu (Pesticdes), thuốc diệt côn trùng (Insecticides), kim loại nặng (heavy metals), ngộ độc khí thải Carbon – monoxide.

– Tác dụng phụ do dùng thuốc trị bệnh tâm thần, bệnh viêm màng não, chứng thiểu năng tuần hoàn não, chấn thương, gốc tự do, suy dinh dưỡng, thực phẩm gây dị ứng, di truyền.

– Bệnh thường xảy ra ở người cao tuổi. Parkinson là một trong những bệnh què quặt, không có dấu vết chấn thương nhưng rất phổ biến. Theo thống kê của Hoa Kỳ, mỗi năm có thêm 60.000 ca mới do tuổi thọ người dân ngày càng tăng. Từ 55 – 60 tuổi trở lên, tỷ lệ mắc bệnh Parkinson chiếm khoảng 1 – 1.3%. Đàn ông có khuynh hướng mắc bệnh cao hơn phụ nữ khoảng 30%.

2. Điều trị
3. Y học hiện đại:

• Dùng thuốc:

– Chưa có thuốc đặc hiệu.

– Một số dược phẩm có tinh năng làm dịu bớt tình trạng run và cứng cơ nhưng gây nhiều tác dụng phụ gồm: Ngây ngất như say rượu, ngủ thấy ác mộng, mê sảng, khô miệng, táo bón, mờ mắt, buồn nôn, đau bụng, hồi hộp, tụt huyết áp khi đứng lên nhanh, rối loạn vận động, khiếp sợ vô cớ …

• Phẫu thuật:

– Cắt bỏ mô não để ngăn chặn cử động hoặc tiết ra hoá chất bất lợi.

– Đốt mo bào cầu nhạt (globus pallidus) để ngăn chặn cử động bất thường.

– Kích thích não bằng một dòng điện cực nhỏ để giảm thiểu cơn run và cử động bất thường.

– Dùng gene lành mạnh thay thế nhưng gene hư hỏng trong não nhằm phục hồi cử động có kiểm soát.

Tuy nhiên, căn bệnh Parkinson vẫn còn đó.

1. Đông Y học:

Đông y xếp bệnh “liệt run” vào chứng “Chân tay múa vờn – Thủ võ lúc thao”. Học thuyết Đông y lý giải:

– Chân tay múa vờn chỉ trạng thái chân tay co giật liên tục hay từng cơn không tự kiềm chế được. Hình thái run giật giống như độ run giật giống như độ run của cây roi bật mạnh. Lúc bệnh nặng, vùng mặt có khi nhăn nhúm, méo mó, nói ý ớ như ngọng.

– Nguyên nhân do “Thận tinh bất túc”. Bệnh này thường gặp ở những người cao tuổi, thời gian đầu có biểu hiện run giật nhẹ, phần lớn ở cánh tay ngoài khiến lay động cả bàn tay. Về sau bệnh có khuynh hướng nặng thêm do sức khoẻ suy yếu theo tuổi tác nên hiện tượng run giật thường xuyên hơn, mạnh và nhanh hơn.

– Lâu ngày, trí óc người bệnh trở nên tri độn như dại như ngây, trầm cảm ít nói.

– Khi Can dương thịnh thì đầu mắt mờ choáng, đầu nặng chân nhẹ, tai nghe tiếng ve kêu, chân tay tê dại, lưng đùi yếu mỏi, mạch đi Trầm nhược.

– Khi Can phong nội động thì cân cơ (gân, thịt) máy động, da thịt tê dại hay co rút.

Chú ý: Nên phân biệt giữa bệnh múa vờn do “Thận tinh bất túc” (tức bệnh Parkinson) khác với các chứng múa vờn do “Ngoại cảm phong tà”, do “Can Thận âm hư”, do “Khí huyết hư suy” và chứng múa vờn do “Can uất huyết hư”.

– Nếu do “Ngoại cảm phong tà” thì cả thân người và tay chân múa giật đột ngột, sợ phong hàn, mạch đi Phù Sác hoặc Sác Thực, động tác uốn éo chốc lát rồi yên .

– Nếu do “Can Thận âm hư” thì gân mạch thường co cứng, mặt má đo bừng, lòng bàn tay bàn chân nóng, mạch đi Trầm Tế Sác hoặc Huyền Tế.

– Nếu do “Khí huyết hư suy” thì thần sắc xanh nhợt hoặc trắng nhợt, sợ gió, tự ra mồ hôi, gân mạch tê dại, mạch đi Hư hoặc Tế Nhược vô lực.

– Nếu do “Can uất huyết hư” thì ngực thường bức bối khó chịu, dễ khóc ở phụ nữ, hay cười khóc không ngưng, mạch đi Huyền Tế.

• Thuốc điều trị:
• Bài 1: “Khâu thị thư cân chỉ thống thang”, của Khâu Hạnh Phàm, y sư Học Viện Trung Y Tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc.

Công thức:

          Bạch thược 30g; Mộc qua 30g; Thân cân thảo 30g; Kê huyết đằng 30g; Hoài ngưu tất 30g; Trích cam thảo 10g; Đương qui 10g; Ngô công 02 con (bỏ đầu, chân).

Sắc uống ngày 1 thang

• Bài 2: “Từ thị bách kim sâm nghiệm phương” của danh y Khái Cương, Giám đốc Y viện tình Cam Túc, Trung Quốc.

Công thức:

          Đương qui 10g; Thục địa 10g; Bạch thược 06g; Tang thầm tử 10g; Câu đằng 12g; Dạ giao đằng    12g; Trích Viễn chí 10g; Uất kim 10g; Phục thần 10g; Trần bì 10g; Cam cúc hoa 06g; Phòng phong 06g.

Sắc uống ngày 1 thang. Cứ 10 thang là một đợt điều trị. Theo kinh nghiệm lâm sàng, bài thuốc này trị bệnh Parkinson có kết quả cao.

• Bài 3: “Trương thị hoàng long định chiên thang” của Y sư Trương Bái Trát, Giám đốc Trung Y Viện thành phố Ninh Ba, tỉnh Triết Giang, Trung Quốc.

Công thức:

          Hoàng kỳ 15g; Can địa long 15g; Trích Cương tầm 15g; Đương qui 10g; Thiên ma 10g; Thục địa 10g; Phòng phong 10g; Uy linh tiên 10g; Xuyên khung 10g; Sinh địa 10g; Tần giao 10g; Toàn yết 05g; Ngô công 03g.

Sắc uống ngày 1 thang

– Nếu có cao huyết áp, gia Câu đằng 15g, Tang ký sinh 15g

– Nếu mất ngủ, gia Hắc táo nhân 15g, Dạ giao đằng 30g

– Nếu có hồi hộp, gia Trích Viễn chí 12g, Bá tử nhân 15g

– Nếu táo bón, gia Qua lâu nhân 12g, Hỏa ma nhân 5g

– Nếu miệng khô, lưỡi nứt, gia Huyền sâm 15g, Thạch hộc 12g

Dinh dưỡng:

– Nên ăn thực phẩm ở dạng nguyên thuỷ (rau tươi, quả chín, các loại mầm hạt) giàu chất sợi sẽ giúp cơ thể cân bằng. Nếu chọn chất đạm (protein), nên chọn các loại đậu, rau xanh, sản phẩm làm bằng đậu nành, cá ở nguồn nước sạch. Khoa học dẫn chứng ăn đậu giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson.

– Nên dùng thực phẩm giàu chất Manganese. Nên biết rằng cơ thể thiếu Manganese sẽ dẫn tới nguy cơ mắc bệnh “tâm thần phân liệt” (Schizophrenia) bệnh “Liệt run” (Parkinson), xương không phát triển và giảm khả năng sinh sản ở phụ nữ. Thực phẩm giàu Manganese gồm có: Alfalfa, ngũ cốc, lúa mì, các loại đậu phơi khô, đậu Hà Lan và rau xanh.

– Nên dùng loại dầu ăn ép lạnh vì giàu vitamin E, cũng là chất chống oxy – hoá rất mạnh, quan trọng việc ngăn chặn và điều trị Parkinson.

– Nên uống thêm thuốc bổ trợ Coenzyme Q10 (CoQ10), liều lượng 1,200mg/ngày. CoQ10 là một hợp chất oxy – hoá rất tốt. Theo nhiều tài liệu y khoa, CoQ10 ngoài công năng trị bệnh Parkinson, đại đa số thuốc thành phần thích ăn thịt hơn đậu và rau xanh. Khi ngưng ăn thịt, hiện tượng run giảm ngay.

– Tránh uống rượu, cafe và đường tinh chế (đường cát trắng) vì chúng có thể ngăn cản chức năng thần kinh.

– Thực phẩm gây dị ứng là một trong những nhân tố quan trọng tạo ra bệnh Parkinson. Do đó, trước khi mua thực phẩm, nhớ đọc kỹ bảng hướng dẫn để biết chắc rằng loại thực phẩm đó không gây dị ứng.

Bài thuốc Đông y trị bệnh liệt run (parkinson) mang tính chất tham khảo độc giả không nên tự ý bốc thuốc uống khi cần phải gặp bác sĩ đông y để được thăm khám và kê toa. Quý khách có nhu cầu thăm khám và tư vấn miễn phí vui lòng liên hệ:

Thiện Minh Y Quán

ĐC: B14/12/9, Cây Cám, Tân Vĩnh Lộc, TPHCM

ĐT & Zalo: 0904 890 895 – Website: www.thienminhyquan.com