Bài thuốc nam trị sốt rét
Sốt rét là một bệnh được nhắc đến từ rất sớm trong y học cổ truyền, còn gọi là Ngược tật, với đặc điểm sốt thành cơn, có chu kỳ rõ rệt. Trước cơn sốt thường có biểu hiện rét run, sau đó chuyển sang sốt nóng dữ dội kèm nhức đầu, khát nước, cuối cùng ra mồ hôi thì lui sốt. Bệnh có thể kéo dài, tái phát nhiều lần khiến cơ thể suy kiệt.
Theo YHCT, sốt rét hình thành bởi các yếu tố:
Ngoại cảm phong hàn.
Nội thương ẩm thực.
Khí huyết suy yếu.
Tà khí xâm nhập khiến chính khí không đủ.
Tùy vào từng thể bệnh, các thầy thuốc Nam xưa sử dụng nhiều vị thuốc thiên nhiên có tác dụng thanh nhiệt – trừ hàn – tiêu đàm – trừ thấp – bổ khí huyết để cắt cơn sốt, phục hồi sức khỏe.
Nguyên tắc điều trị sốt rét bằng thuốc Nam
Dựa trên các tài liệu cổ và thực tiễn sử dụng, thuốc Nam điều trị sốt rét thường hướng đến:
✔ Triệt cơn sốt ngược (cắt cơn sốt rét)
Những vị thuốc như Thường sơn, Dây ký ninh, Thanh hao hoa vàng có tác dụng mạnh trong việc triệt cơn sốt, diệt ký sinh trùng sốt rét.
✔ Trừ đờm thấp – kiện tỳ vị
Sốt rét kéo dài gây rối loạn tiêu hóa, đầy bụng, mệt mỏi. Các vị như Hậu phác, Gừng khô giúp kiện tỳ, giảm buồn nôn.
✔ Ôn trung – tán hàn
Trong cơn sốt rét, hàn tà và nhiệt tà xen kẽ khiến cơ thể mất cân bằng. Gừng khô, thảo quả hỗ trợ làm ấm tỳ vị, giảm rét run.
✔ Bồi bổ khí huyết, phục hồi cơ thể
Những vị như Hà thủ ô đỏ vừa trị sốt vừa bổ huyết, giúp phục hồi sức khỏe sau mỗi đợt bệnh.
Các bài thuốc ghi trong tài liệu cổ đều được chọn lọc từ thực tiễn lâu đời của dân gian và qua nhiều thế hệ lương y.
Top 5 bài thuốc Nam trị sốt rét hiệu quả theo tài liệu cổ truyền
Dưới đây là các bài thuốc trích từ tài liệu đính kèm, được tổng hợp và biên tập lại theo phong cách dễ hiểu, mạch lạc, đúng chuẩn SEO.
Bài thuốc Hà thủ ô – Thường sơn trị sốt rét kinh điển
(Theo tài liệu Thuốc Nam Trị Bệnh – mục Sốt Rét)
Thành phần:
Hà thủ ô đỏ … 100g
Lá Thường sơn sao vàng … 50g
Bồ hóng bếp … 10g
Phèn chua phi … 10g
Cách bào chế:
Tán nhỏ toàn bộ các vị thuốc, luyện với hồ làm viên to bằng hạt ngô.
Cách dùng:
Người lớn: 4 – 8g/lần, ngày 2 lần.
Trẻ em: 2 – 4g/lần.
Uống với nước chè loãng.
Công dụng:
Cắt cơn sốt rét.
Làm giảm rét run – nóng sốt.
Điều hòa tỳ vị, giảm buồn nôn.
Bồi bổ khí huyết, tăng sức đề kháng.
Đây là bài thuốc được sử dụng rộng rãi vì hiệu quả toàn diện, phù hợp cho người sốt rét kéo dài, tái phát nhiều lần.
Bài thuốc trị sốt rét theo Dược lý trị liệu – Thường sơn và Dây ký ninh
(Theo Giáo sư Bùi Chí Hiếu – tài liệu Thuốc Nam Trị Bệnh)
Thành phần:
Dây ký ninh (Caulis Tinosporae) … 16g
Thường sơn (Radix Dichroae Febrifugae) … 12g
Hậu phác … 8g
Gừng khô … 8g
Dạng dùng:
Sắc uống
Pha trà
Làm hoàn
Công dụng theo YHCT:
Triệt ngược: Thường sơn
Tiêu đàm, trừ thấp: Dây ký ninh, Hậu phác
Thanh nhiệt: Thường sơn, Dây ký ninh
Tán hàn: Gừng khô
Ôn trung, trợ tỳ: Hậu phác
Tác dụng theo Y học hiện đại:
Diệt ký sinh trùng sốt rét (Plasmodium)
Kích thích tiêu hóa, giảm buồn nôn
Tăng lưu thông máu, giảm lạnh run
Đây là bài thuốc mạnh, tác dụng sớm, rất phù hợp cho người sốt rét thể nhiệt – hàn xen kẽ.
Các vị thuốc Nam đơn lẻ trị sốt rét hiệu quả
Ngoài các bài thuốc phối phương, nhiều vị thuốc Nam có tác dụng trị sốt rét đã được chứng minh qua kinh nghiệm dân gian.
✔ Dây ký ninh (Tinospora crispa)
Chứa ancaloit và chất đắng.
Tác dụng tương tự quinine.
Liều dùng: 0,50 – 1,50g/ngày dạng bột hoặc cao.
✔ Thanh cao hoa vàng (Artemisia annua)
Là dược liệu chứa artemisinin – hoạt chất chủ lực điều trị sốt rét hiện nay.
Dùng lá – hoa phơi khô sắc uống.
Thanh nhiệt, giải độc, trị sốt cao.
✔ Thảo quả (Amomum aromaticum)
Trị lạnh bụng, sốt rét, tiêu thực.
Liều: 4 – 8g/ngày.
Các vị thuốc đơn có thể dùng độc vị hoặc kết hợp theo chỉ định của thầy thuốc Nam.
Bài thuốc trị sốt rét trẻ em trong Nam Dược Thần Hiệu – Tuệ Tĩnh
Các bài thuốc cổ phương của Tuệ Tĩnh được đánh giá cao vì đơn giản, dễ áp dụng và an toàn.
✔ Bài Thanh hao + Quế chi
Thanh hao (hái ngày mùng 5 tháng 5) … 2 lạng
Quế chi … 5 đồng → Tán bột, uống 1 đồng trước cơn sốt với rượu nhạt.
✔ Vỏ hàu trị sốt rét trẻ nhỏ
Vỏ hàu tán nhỏ.
Uống với nước cơm.
✔ Gạc hươu trị sốt rét trẻ con
Tán mịn, hòa với sữa uống trước cơn.
Những bài thuốc này phù hợp cho trẻ nhỏ, giúp cơ thể dễ hấp thu và giảm áp lực lên tỳ vị.
Bài thuốc hỗ trợ – Thảo quả kết hợp gừng và sả
Dành cho người sốt rét kèm lạnh bụng, tiêu hóa kém.
Thành phần:
Thảo quả … 6g
Gừng tươi … 6g
Sả … 8g
Cách dùng:
Sắc với 300ml nước còn 120ml.
Uống khi nóng.
Công dụng:
Làm ấm cơ thể.
Giảm rét run.
Tăng sức đề kháng.
Dấu hiệu nhận biết bệnh sốt rét cần dùng thuốc Nam
Để bài thuốc đạt hiệu quả cao, cần nhận diện đúng triệu chứng:
✔ Sốt theo chu kỳ
Mỗi ngày 1 cơn.
Hoặc 2 ngày 1 cơn.
Hoặc 3 ngày 1 cơn.
✔ Rét run dữ dội trước khi sốt
Run lập cập trong 10–30 phút.
Sắc mặt tái nhợt.
✔ Sốt nóng mạnh
Kéo dài 1–2 giờ.
Người đỏ bừng, khát nước.
✔ Ra mồ hôi nhiều khi hạ sốt
Sau đó cơ thể mệt lả.
Nếu bệnh nhân có các biểu hiện trên, việc dùng thuốc Nam theo bài thuốc cổ truyền rất phù hợp.
Lưu ý khi sử dụng thuốc Nam trị sốt rét
Để an toàn và đạt hiệu quả cao nhất, người bệnh nên tuân thủ đúng nguyên tắc dùng thuốc.
✔ Không tự ý tăng liều
Một số vị như Thường sơn có độc tính nhẹ, dùng quá liều gây nôn ói nhiều.
✔ Phối hợp dinh dưỡng hợp lý
Ăn cháo loãng, dễ tiêu.
Tránh đồ lạnh, đồ sống.
✔ Tăng cường nghỉ ngơi, giữ ấm cơ thể
Đặc biệt khi xuất hiện cơn rét run.
✔ Trường hợp sốt rét ác tính phải đưa đi bệnh viện ngay
Các dấu hiệu nguy hiểm gồm:
Lơ mơ, co giật.
Sốt quá cao trên 40°C.
Nôn liên tục.
Tiểu ít.
Thuốc Nam phù hợp nhất cho sốt rét nhẹ – trung bình hoặc hỗ trợ sau điều trị Tây y.
Kết luận
Các bài thuốc Nam trị sốt rét được ghi trong tài liệu cổ truyền và thực tiễn sử dụng đều chứng minh hiệu quả rõ rệt. Tùy vào thể trạng và triệu chứng, có thể lựa chọn các bài thuốc như:
Hà thủ ô – Thường sơn: cắt cơn mạnh, phù hợp người lớn.
Thường sơn – Dây ký ninh: tác dụng dược lý mạnh, sát ký sinh trùng.
Thanh hao – Quế chi: phù hợp trẻ em.
Thảo quả – gừng – sả: hỗ trợ tăng sức đề kháng.
Việc sử dụng thuốc Nam đúng theo tài liệu và hướng dẫn của người có chuyên môn sẽ mang lại hiệu quả điều trị cao, an toàn và bền vững.
Bài thuốc Bài thuốc nam trị sốt rét mang tính chất tham khảo độc giả không nên tự ý bốc thuốc uống khi cần phải gặp bác sĩ đông y để được thăm khám và kê toa. Quý khách có nhu cầu tư vấn miễn phí vui lòng liên hệ:
Thiện Minh Y Quán
ĐC: B14/12/9, Cây Cám, Tân Vĩnh Lộc, TPHCM
ĐT & Zalo: 0904 890 895 – Website: www.thienminhyquan.com