Bài thuốc nam trị bệnh cúm
Cảm mạo là một trong những bệnh phổ biến nhất ở mọi lứa tuổi. Ở Việt Nam, do đặc điểm khí hậu nóng ẩm, thất thường, cơ thể con người dễ bị ảnh hưởng bởi ngoại tà như phong – hàn – thử – thấp, dẫn đến rối loạn vệ khí và gây nên bệnh cảm. Theo Y học cổ truyền, “cảm” là chứng bệnh do ngoại tà xâm nhập qua da, mũi, miệng, làm rối loạn công năng tuyên phát túc giáng của phế, biểu hiện ra các triệu chứng như: sốt, sợ lạnh, nghẹt mũi, ho, đau đầu, mình mẩy nhức mỏi.
YHCT chia cảm thành hai thể chính:
Phong hàn: Ngoại cảm do gió lạnh, tà khí làm bế tắc lỗ chân lông → không ra mồ hôi, sợ lạnh, nhức đầu, đau mình mẩy.
Phong nhiệt: Ngoại cảm do gió nóng, cơ thể sốt cao, khát nước, họng đau, mạch sác.
Sự phân biệt hai thể bệnh rất quan trọng để chọn đúng bài thuốc, bởi “hàn thì ôn chi – nhiệt thì lương chi”. Bài thuốc Nam được sử dụng chủ yếu nhằm giải biểu, phát hãn, tiêu viêm, làm giảm triệu chứng và phục hồi vệ khí.
Trong tài liệu Thuốc Nam trị bệnh, nhiều phương thuốc được ghi lại có giá trị thực tiễn cao, được nhân dân sử dụng lâu đời và nay được hệ thống hóa theo lối chữa khoa học hơn, giúp người đọc dễ áp dụng trong đời sống.
Bát cháo giải cảm – bài thuốc kinh điển của gia đình Việt
2.1. Thành phần và ý nghĩa dược liệu
Gạo tẻ 50g: Làm nền, bổ khí nhẹ, giúp cơ thể dễ hấp thu thuốc.
Tía tô 50g: Phát tán phong hàn, giúp cơ thể ra mồ hôi nhẹ.
Hành + đầu hành 50g: Ôn kinh tán hàn, thông dương, điều hòa khí.
Gừng tươi 20g: Tán hàn, chỉ thống, ấm vị – ấm phế.
Tiêu sọ 10g: Làm mạnh thêm khả năng phát hãn và làm ấm cơ thể.
2.2. Tác dụng theo y lý cổ truyền
Bát cháo giải cảm có mục đích chính là phát hãn ôn hòa. Khi cơ thể bị phong hàn xâm nhập, lỗ chân lông đóng lại, mồ hôi không thoát ra được, gây sốt và nhức mỏi. Việc cho người bệnh ăn cháo giải cảm giúp cơ thể “tân dịch hóa khí – vệ khí thông đạt”, từ đó tà khí thoát ra ngoài.
2.3. Cách dùng đúng theo tài liệu
Nấu cháo loãng, đổ vào bát chứa sẵn tía tô, hành và gừng.
Ăn khi còn nóng, vừa ăn vừa thổi, sau đó uống nước nóng và đắp chăn để mồ hôi thoát ra.
2.4. Tác dụng thực tế
Giảm sốt nhanh.
Trị cảm lạnh khởi phát.
Giảm nghẹt mũi, nhức đầu.
Phục hồi năng lượng nhẹ.
Nghiên cứu hiện đại cho thấy gừng, tía tô, hành có tinh dầu kháng khuẩn mạnh và tác dụng giãn mạch ngoại vi, giúp cơ thể hạ sốt tự nhiên.
Bộ ba Hành – Gừng – Tía tô: Nhóm vị thuốc chủ lực trị cảm phong hàn
3.1. Tác dụng theo YHCT
Hành (Thông bạch): Tính cay, ấm, đi vào phế – vị, khai thông bì mao, giải cảm hiệu quả.
Gừng tươi (Sinh khương): Tán hàn, ôn trung, chỉ ẩu, thường có mặt trong các bài thuốc giải biểu.
Tía tô (Tô diệp): Phát tán phong hàn, hòa vị, chỉ khái.
Khi kết hợp ba vị, bài thuốc có tác dụng kích hoạt vệ khí, mở thông lỗ chân lông, đẩy phong hàn ra ngoài.
3.2. Cách sử dụng
Hành 20–40g
Gừng 10–15g
Tía tô 20–30g
Sắc uống 10–15 phút hoặc nấu cháo.
3.3. Ưu điểm
An toàn, phù hợp cho trẻ em, người già (giảm liều theo tuổi).
Dễ tìm, dễ nấu.
Tác dụng nhanh trong 1–2 giờ đầu.
Húng chanh – vị thuốc “kháng sinh tự nhiên” trị cảm, ho, viêm họng
4.1. Đặc tính dược lý
Húng chanh chứa thymol, carvacrol – chất kháng khuẩn mạnh, giúp tiêu diệt vi khuẩn và virus gây viêm họng – cảm cúm.
4.2. Tác dụng theo YHCT
Phát tán phong hàn
Tiêu đờm
Thanh phế
Sát trùng mạnh
4.3. Cách dùng đúng theo tài liệu
Giã nát vắt nước uống trị cảm cúm kèm ho.
Nhai với muối trị viêm họng.
Nấu xông giải cảm, thông mũi.
4.4. Ưu điểm nổi bật
An toàn cho trẻ nhỏ.
Hiệu quả giảm ho – long đờm rất nhanh.
Mùi thơm dễ chịu.
Gừng tươi – vị thuốc tán hàn cổ truyền và tác dụng hiện đại
Gừng là vị thuốc đa năng:
Ôn trung – tán hàn
Kháng khuẩn – kháng viêm
Giải cảm phong hàn
Cải thiện tuần hoàn
Cách dùng
Sắc nước uống
Nấu cháo
Thêm vào bài thuốc xông
Ngâm chân nước gừng nóng để thúc đẩy vận khí
Phòng bệnh cảm bằng tỏi – phương pháp dân gian hiệu quả
6.1. Cách làm theo tài liệu
Tỏi giã nát 20g.
Để ngoài 15 phút cho hoạt chất allicin hoạt hóa.
Ngâm vào 200ml dầu vừng hoặc dầu lạc.
Mỗi sáng dùng bông thấm dầu bôi và hít vào mũi.
6.2. Cơ chế tác dụng
Kháng virus – vi khuẩn.
Làm sạch niêm mạc hô hấp.
Ngăn cảm cúm mùa lạnh.
Phân biệt cảm phong hàn và cảm phong nhiệt để dùng thuốc đúng
7.1. Bảng đối chiếu triệu chứng
| Thể bệnh | Triệu chứng đặc trưng | Thuốc Nam phù hợp |
| Phong hàn | Sợ lạnh, ít mồ hôi, đờm trắng, mạch trì | Tía tô, gừng, hành, húng chanh |
| Phong nhiệt | Sốt cao, họng đỏ, khát nước, mạch sác | Bạc hà, cúc hoa, cam thảo đất |
7.2. Lý luận Đông y
Phong hàn → dùng ôn tán.
Phong nhiệt → dùng lương tán.
Không phân biệt rõ → thuốc dùng sai, triệu chứng kéo dài.
Hướng dẫn xông giải cảm an toàn tại nhà
8.1. Nguyên liệu thường dùng
Lá sả
Lá chanh
Húng chanh
Vỏ bưởi
Kinh giới
Tía tô
8.2. Cách xông
Đun sôi nồi nước lớn.
Cho các vị thuốc vào.
Trùm khăn kín, giữ khoảng cách an toàn.
Xông 10–15 phút hoặc đến khi ra mồ hôi nhẹ.
8.3. Lưu ý
Không xông nếu:
Sốt cao > 39°C
Mất nước
Người bệnh quá yếu
Lưu ý quan trọng khi dùng thuốc Nam trị cảm
Uống thuốc lúc còn nóng.
Không dùng bài phát hãn cho người đổ mồ hôi nhiều, người hư hàn nặng.
Người huyết áp thấp uống liều nhẹ.
Trẻ nhỏ cần giảm liều còn 1/2–1/3.
Nếu sốt > 3 ngày hoặc khó thở → cần khám ngay.
Kết luận
Các bài thuốc Nam trị cảm trong tài liệu truyền thống là những phương pháp đơn giản, dễ áp dụng và an toàn. Khi hiểu đúng thể bệnh và nguyên tắc điều trị, việc sử dụng thuốc Nam sẽ mang lại hiệu quả nhanh, giúp cơ thể hồi phục nhẹ nhàng và tự nhiên.
Bài thuốc Bài thuốc nam trị bệnh cúm mang tính chất tham khảo độc giả không nên tự ý bốc thuốc uống khi cần phải gặp bác sĩ đông y để được thăm khám và kê toa. Quý khách có nhu cầu tư vấn miễn phí vui lòng liên hệ:
Thiện Minh Y Quán
ĐC: B14/12/9, Cây Cám, Tân Vĩnh Lộc, TPHCM
ĐT & Zalo: 0904 890 895 – Website: www.thienminhyquan.com