Châm cứu điều trị rối loạn lo âu
Châm cứu điều trị rối loạn lo âu
Rối loạn lo âu trong Y học cổ truyền (YHCT) được quy vào mất điều hòa Tâm – Can – Thận do nội thương thất tình. Người bệnh có thể xuất hiện hồi hộp, vã mồ hôi, rối loạn nhịp tim, mệt mỏi và dao động huyết áp; tương ứng với nhóm rối loạn thần kinh thực vật (TKTV).
Hiện nay, Bộ Y tế đã ban hành nhiều quy trình kỹ thuật liên quan như:
- Điện châm điều trị rối loạn TKTV
- Điện nhĩ châm điều trị rối loạn TKTV
- Điện châm hội chứng stress
- Điện nhĩ châm mất ngủ
- Thủy châm, cấy chỉ điều trị mất ngủ
Những quy trình này là cơ sở quan trọng trong thực hành điều trị lo âu bằng châm cứu.
- Phác đồ điều trị chính (ưu tiên)
- Điện châm toàn thân điều trị rối loạn TKTV
Huyệt sử dụng theo quy trình:
Bách hội, Nội quan, Túc tam lý, Thần môn, Thái dương, Thái xung. Có thể bổ thêm Túc tam lý khi người bệnh thuộc trạng thái hư.
Chống chỉ định:
- Giai đoạn cấp cứu rối loạn TKTV
- Suy tim nặng
Cách thực hiện:
- Châm đạt “đắc khí”
- Dùng máy điện châm 2 tần số
- Tả: 5–10 Hz – Bổ: 1–3 Hz
- Tăng cường độ trong ngưỡng chịu đựng
- Thời gian: 20–30 phút/lần
Liệu trình:
Ngày 1 lần, mỗi đợt 10–15 buổi theo cấu trúc chung của các quy trình điện châm/điện nhĩ châm Bộ Y tế.
- Điện nhĩ châm điều trị rối loạn TKTV
Huyệt vùng loa tai:
- Châm tả: Thần kinh thực vật, Tuyến nội tiết, Não
- Châm bổ: Thần môn
Thực hiện:
- Sát trùng – Châm – Kích thích điện
- Tả: 5–10 Hz – Bổ: 1–3 Hz
- 20–30 phút/lần
Liệu trình:
Ngày 1 lần, 10–15 buổi/đợt.
Theo dõi chảy máu, chóng mặt (vựng châm) và xử trí đúng quy trình.
- Lựa chọn bổ trợ theo triệu chứng
Mất ngủ kèm lo âu
Có thể phối hợp thêm các quy trình:
- Điện nhĩ châm mất ngủ
- Thủy châm mất ngủ
- Cấy chỉ mất ngủ
Áp dụng khi rối loạn giấc ngủ chiếm ưu thế.
Hội chứng stress
Dùng quy trình điện châm hoặc điện nhĩ châm hội chứng stress khi lo âu kèm căng thẳng kéo dài.
Thể hàn rõ (tay chân lạnh, mạch hàn)
Có thể dùng quy trình “cứu điều trị rối loạn TKTV thể hàn”, gồm các huyệt:
Hợp cốc, Nội quan, Đại chùy, Tâm du, Thận du, Túc tam lý, Đản trung, Nhũ căn…
- Theo dõi và an toàn thủ thuật
- Khám, lập hồ sơ và tư vấn đúng quy định Bộ Y tế trước khi thực hiện điện châm/điện nhĩ châm.
- Theo dõi dấu hiệu vựng châm: hoa mắt, vã mồ hôi, mạch nhanh.
Xử trí: dừng kích thích, rút kim, ủ ấm, cho uống trà đường nóng và tiếp tục theo dõi. - Tránh chỉ định trong:
- Giai đoạn cấp cứu TKTV
- Suy tim nặng
- Gợi ý phác đồ thực hành nhanh
- Phối hợp Điện châm toàn thân (phác đồ TKTV) + Điện nhĩ châm (TKTV – Tuyến nội tiết – Não, bổ Thần môn).
- Thời gian mỗi buổi 20–30 phút, thực hiện hằng ngày.
- Đánh giá hiệu quả sau 10–12 buổi điều trị.
Nếu mất ngủ nổi trội: thêm quy trình mất ngủ (điện nhĩ châm/cấy chỉ/thủy châm).
Nếu thể hàn: cân nhắc cứu theo quy trình TKTV thể hàn.