Đông y trị ung thư phổi
Tổng quan ung thư phổi (Theo y học hiện đại)
Ung thư phổi phát triển từ mô phổi/biểu mô đường thở với các thể thường gặp: biểu mô vảy, tế bào nhỏ (small cell), tuyến (adenocarcinoma) và tế bào lớn. Bệnh tiến triển âm thầm; tỉ lệ sống sau 5 năm ở giai đoạn muộn thấp. Chẩn đoán xác định dựa vào hình ảnh học (X-quang, CT), nội soi – sinh thiết, tế bào học đờm, đánh giá giai đoạn để lựa chọn điều trị.
Nguyên nhân – yếu tố nguy cơ
Hút thuốc lá/chủ động – thụ động (nguy cơ lớn nhất; phụ thuộc số lượng, độ sâu hít, thời gian, hàm lượng nicotine).
Tiếp xúc nghề nghiệp/ô nhiễm: asbestos (amiăng), bụi phóng xạ, arsenic, nickel, uranium, bụi than…
Không khí ô nhiễm, cơ địa nhạy cảm, nền sức khỏe kém.
Dấu hiệu cần chú ý
Ho kéo dài, khàn tiếng, khò khè, khó thở, đau ngực, ho ra máu.
Sốt, sụt cân nhanh, mệt mỏi, chán ăn, đau vai (thường gặp ở thể tuyến/tế bào lớn).
Biểu hiện do khối u xâm lấn/đè ép: tắc phế quản, tràn dịch màng phổi, khó nuốt, phù cổ–ngực do tắc tĩnh mạch chủ, rối loạn nhịp khi ảnh hưởng màng ngoài tim…
Khi có triệu chứng kéo dài >2–3 tuần, cần đi khám chuyên khoa hô hấp/ung bướu để tầm soát sớm.
Điều trị chuẩn (Tây y)
Phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, miễn dịch – nhắm trúng đích, chăm sóc giảm nhẹ; lựa chọn tùy giai đoạn và thể bệnh.
Tác dụng phụ có thể gồm mệt mỏi, rụng tóc, viêm niêm mạc, suy giảm miễn dịch, rối loạn hô hấp…
Vai trò của Đông y trong hỗ trợ điều trị ung thư phổi
Trong YHCT, bệnh thường quy vào các thể: Âm hư đàm nhiệt, Khí âm lưỡng hư, Khí trệ huyết ứ/đàm kết. Mục tiêu: dưỡng âm nhuận phế, thanh nhiệt hóa đàm, hành khí hoạt huyết, chỉ ho, giảm đau, nâng thể trạng. Đông y không thay thế điều trị đặc hiệu, nhưng có thể:
Hỗ trợ giảm triệu chứng (ho, khó thở, đau ngực).
Cải thiện ăn ngủ, nâng thể lực, giảm tác dụng phụ của hóa–xạ trị ở một số bệnh nhân.
Tăng tuân thủ điều trị khi được kê đơn, theo dõi chặt chẽ.
Quan trọng: Mọi bài thuốc chỉ dùng khi được bác sĩ YHCT kê theo thể bệnh cá nhân, theo dõi định kỳ, không tự ý dùng hay ngừng phác đồ Tây y.
Các thể bệnh theo YHCT & hướng xử trí hỗ trợ
1) Thể Âm hư đàm nhiệt
Biểu hiện: ho khan/ít đàm dính, đàm lẫn máu, họng khô, sốt về chiều, ra mồ hôi trộm, lưỡi đỏ rêu mỏng vàng.
Nguyên tắc: dưỡng âm nhuận phế, thanh nhiệt hóa đàm, chỉ khái.
Nhóm vị thường phối: sa sâm, mạch/thiên môn, thạch hộc, tang bạch bì, huyền sâm, sinh địa, bối mẫu (dùng dạng tán hòa), qua lâu, tử uyển, ngư tinh thảo, bán chi liên…
Lưu ý gia giảm theo triệu chứng:
Đau ngực: uất kim, tam thất, ty qua lạc.
Sốt kéo dài: thất diệp nhất chi hoa, hạ khô thảo, bồ công anh.
Ho nhiều: bách bộ, hạnh nhân.
Khạc máu: bạch cập (dùng bột), ngẫu tiết; ra mồ hôi nhiều: mẫu lệ, phù tiểu mạch.
2) Thể Khí âm lưỡng hư
Biểu hiện: mệt, nói nhỏ, khó thở nhẹ, biếng ăn, gầy sút, lưỡi đỏ, mạch tế nhược.
Nguyên tắc: ích khí dưỡng âm, thanh nhiệt hóa đàm.
Nhóm vị thường phối (tham khảo “Sinh mạch tán gia”): đảng sâm, mạch môn, hoài sơn, thục/sinh địa, sa sâm, bối mẫu (hòa).
Gia giảm: phối hợp hướng dẫn như thể Âm hư đàm nhiệt nếu có sốt, ho máu…
3) Thể Khí trệ huyết ứ/đàm kết
Biểu hiện: đau tức ngực sườn, đàm khó khạc, đàm lẫn máu, có thể tràn dịch màng phổi; lưỡi tím điểm ứ, rêu vàng mỏng.
Nguyên tắc: hành khí hoạt huyết, hóa đàm, nhuyễn kiên.
Nhóm vị thường phối (tham khảo “Song hoa sơn giáp thang” – không dùng vị cấm): hạ khô thảo, hải tảo/khổ tảo, qua lâu nhân, bối mẫu (hòa), huyền sâm, thiên hoa phấn, xích thược, đương quy, hồng hoa…
Thay thế đạo đức: xuyên sơn giáp/miết giáp – bị cấm → không sử dụng. Trao đổi bác sĩ để có thực vật – khoáng vật hợp pháp thay thế.
Một số bài thuốc kinh nghiệm trong tài liệu cổ điển – chỉ để tham khảo học thuật
Nhiều cơ sở YHCT (Thượng Hải, Quảng Châu, Hồ Nam, Triết Giang…) từng báo cáo phác đồ phối ngũ theo nguyên tắc bổ âm – ích khí – hoạt huyết – hóa đàm – giải độc với các nhóm dược liệu: sa sâm, mạch/thiên môn, bách hợp, hoàng kỳ, đan sâm, ngư tinh thảo, bán chi liên, bạch hoa xà thiệt thảo, hải tảo/khổ tảo, qua lâu nhân, bách bộ…
Một số bài ghi tỉ lệ/gram trong bản gốc. Tuy nhiên, tôi chủ ý không nêu liều trong bản SEO này để tránh tự điều trị.
Các vị bị cấm/độc (ví dụ: xuyên sơn giáp, miết giáp, thiềm tô, thủ cung, chế mã tiền, phụ tử, nhục quế liều cao…) không tự dùng, cần thay thế/hay loại bỏ theo chỉ định chuyên môn.
Dinh dưỡng & lối sống hỗ trợ
Bỏ thuốc lá triệt để; tránh khói thuốc thụ động.
Ăn nhiều rau xanh, quả tươi, ưu tiên họ cải, cà chua, quả mọng; đủ đạm lành mạnh (cá, đậu nành/đậu phụ), ngũ cốc nguyên hạt.
Uống đủ nước, có thể dùng trà xanh vừa phải nếu không chống chỉ định.
Vận động nhẹ – thở phục hồi chức năng theo hướng dẫn chuyên viên.
Ngủ đủ, quản lý căng thẳng; tiêm phòng cúm/phế cầu nếu bác sĩ khuyên dùng.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1) Đông y có chữa khỏi ung thư phổi không?
Không. Đông y đóng vai trò hỗ trợ giảm triệu chứng, nâng thể trạng và phối hợp với phác đồ Tây y (phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, miễn dịch/nhắm trúng đích).
2) Có nên tự sắc các bài thuốc trên ở nhà?
Không. Cần khám YHCT để chẩn thể – kê đơn – theo dõi. Tránh các vị cấm/độc và tương tác thuốc.
3) Thảo dược có tương tác với hóa trị/miễn dịch không?
Có thể. Hãy thông báo đầy đủ cho bác sĩ ung bướu và YHCT về mọi sản phẩm bạn dùng.
4) Khi nào cần đi khám ngay?
Ho ra máu, khó thở tăng nhanh, đau ngực dữ dội, sốt kéo dài, sụt cân nhanh, đau xương/cột sống, đau đầu dai dẳng.
5) Có bài thuốc “chung” cho mọi bệnh nhân không?
Không. Đông y biện chứng luận trị: mỗi người một công thức – liều – thời gian khác nhau.
Cảnh báo an toàn & pháp lý
Không sử dụng dược liệu có nguồn gốc động vật hoang dã (ví dụ: xuyên sơn giáp, miết giáp, thiềm tô, thủ cung…) – vừa bất hợp pháp, vừa nguy cơ độc tính cao.
Phụ tử, mã tiền, nhục quế liều cao… có thể gây ngộ độc nếu dùng sai cách.
Người đang hóa trị/xạ trị phải có sự đồng thuận của bác sĩ trước khi thêm bất kỳ thảo dược/supplement nào.
Bài thuốc Đông y trị ung thư phổi mang tính chất tham khảo độc giả không nên tự ý bốc thuốc uống khi cần phải gặp bác sĩ đông y để được thăm khám và kê toa. Quý khách có nhu cầu thăm khám và tư vấn miễn phí vui lòng liên hệ:
Thiện Minh Y Quán
ĐC: B14/12/9, Cây Cám, Tân Vĩnh Lộc, TPHCM
ĐT & Zalo: 0904 890 895 – Website: www.thienminhyquan.com