THUỐC LÝ KHÍ

Thuốc lý khí là những vị thuốc có tác dụng điều trị khí nghịch hoặc khí trệ, còn gọi là thuốc hành khí.

Tính vị quy kinh

Thuốc lý khí thường có tính vị cay (tân), đắng (khổ), ấm (ôn) mà thơm (phương hương).

Vị cay có tác dụng hàn tán, vị đắng có tác dụng sơ tiết, phương hương có tác dụng dẫn đi khắp nơi, tính ôn có tác dụng thông hành nên có tác dụng hành khí.

Tác dụng

Thuốc lý khí chủ yếu quy kinh tỳ, kinh can, kinh phế nên có tác dụng lý khí kiện tỳ, sơ can giải uất, lý khí khoan hung, hành khí chỉ thống, phá khí tán kết.

Thuốc có tác dụng lý khí tiện tỳ: điều trị vị khí ứ trệ gây ra bụng đầy trướng đau, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nôn, đại tiện lỏng hoặc bí đại tiện.

Thuốc lý khí khoan hung: điều trị phế khí ủng trệ gây đau tức ngực, ho, khó thở…

Chú ý

Điều trị tỳ vị khí trệ do thực tích thì nên phối hợp với thuốc tiêu đạo; nếu tỳ vị khí hư thì nên phối hợp với thuốc bổ khí; nếu thấp nhiệt trở trệ phải phối hợp với thuốc thanh trừ thấp nhiệt.

Thuốc lý khí phần lớn có tính vị cay, ấm, hương táo nên dễ làm hao khí thương âm. Vì thế nên thận trọng khi dùng trong chứng khí âm bất túc.